Mayonez

Malzemeler

1 su bardağı su
1/2 yemek kaşığı un
1/2 yemek kaşığı nişasta
1 çay kaşığı hardal
1/2 çay kaşığı karabiber
2 çorba kaşığı üzüm sirkesi
1/2 çay kaşığı tuz
2 adet yumurta
1 su bardağı zeytinyağı
1 su bardağı sıvı yağ ( fındık yağı-pamuk yağı,haşhaş yağı)

 Mayonezin tarihçesi, mayonez savaşları

Yemeklerin kaynağı ile ilgili zaman zaman tartışmalar duyarız. Bu genelde ülkemizde bize ait olduğunu düşündüğümüz yiyecekler ile ilgili olduğu zaman kulağımıza gelir; yoğurt, baklava, dolma gibi. Buna benzer bir tartışma da Fransa ve İspanya arasında yaşanıyor, mayonezle ilgili. Fransızlar mayonezin kendilerine ait olduğunu söylerken, İspanyollar bu tezin yerine kendi tezlerini öne sürüyorlar. Bu tartışmaya mayonezi endüstriyel şekle sokan Amerika’dan da katılanlar oluyor elbette. Ancak henüz bir sonuca ulaşılmış değil. Bu konuda en akla yatkın sözü de “İspanyol Mutfağı” kitabının yazarı Marion Trutter kitabında belirtmiş: “Zeytinyağı kullanılan her yere, yumurta ile zeytin yağını alioli ( zeytinyağı ve sarımsak karışımı) olan Akdeniz kıyılarında yapmak basittir.” Yani aslında Anadolu toprakları zeytin ağacının Anavatanı olduğu için bu tartışmaya bizim de çoktan girmemiz gerekirdi. Arkeolojik bulgularda mayonezin Mısır ve Sümerliler döneminde de bilindiği ortaya çıktıktan sonra Fransız ve İspanyolların bu konudaki tartışmaları da bir anlam taşımayacaktır. Ancak yazılı belge arşivleme konusunda çok başarılı olan Fransızlar mayonez savaşının şimdilik önünde gibi.

Fransızların mayonezin kökeni hakkındaki iddiası şöyle: 1756 yılında 7 Yıl Savaşları sırasında Duke de Richelieu komutasındaki donanma Akdeniz’de Minorka adasında Mahon limanını( İspanyolların yönetiminde o dönem) kuşattı. Bu zaferi kutlamak için komutanın aşçısı yemeğin yanında servis etmek istediği kremayı adada bulamayınca zeytinyağı ve yumurta sarısı ile mayonezi hazırladı. Veya bir diğer söylentiye göre aşçı mayonezi yerlilerden öğrendi. Ve adanın ismi olan Mahon’dan esinlenerek yeni keşfinin adını mahonnaise koyar.

Bir diğer Fransız gastronom ise mayonezin ilk olarak bayyonese olarak bilindiğini daha sonra mayonnaise olduğunu öne sürüyor.

Larousse Gastronomi’nin yaratıcısı ünlü aşçı Prosper Montagné kelimenin sarı yumurtanın eskiden kullanılan hali “moyeu” den türediğini iddia ediyor.

1920 yılına gelindiğinde İspanyol tanınmış aşçı Teodoro Bardaji “salsa mahonesa” için “mayonnaise” karşılığını kullanmayı kabul etmediğini belirten bir kitapçık yayınlıyor.

Günümüz yazarlarından Tom Nealon 17. yüzyıldaki hiç bir Fransız yemek reçetesinde mayonezden bahsedilmediğini, bunu yapacak teknolojinin Fransa’ya ancak 18. yüzyılda geldiğini söyleyere mayonezin İspanya kaynaklı olduğunu destekliyor.

1891 basımlı İspanya mutfak takviminde yer alan bir şiirde mayonezin yapılışı anlatılmış, yazarın da bir Fransız olduğu, şiirin 1625 yılında yazıldığı bilgisi verilmiş. Fransızların yemek edebiyatı ile ilgili geçmişi çok eskilere dayanıyor. Bu yüzden de bu şiiri okuyanlar mayonezin kaynağının Fransa olduğunu düşündüler. Oysa ki şiirin yazarının doğru olmadığı daha sonraki yıllarda ortaya çıkmış. Ancak Fransızların çok zekice bir hareketle bir İspanyol kitaba Fransız yazar adı ile mayonezle ilgili bir şiir yazdırma fikri mayonez savaşında çok fazla güç kazandırdı onlara. Belki yanlış daha sonra ortaya çıktı, ancak tohum çoktan atılmıştı. Ve daha sonra Mahon’lular bile İspanya’dan çıkmış olabileceğine inanmaz hale geldiler.

Bugün ilginç bir haber medyaya yansıdı. Belçika başbakanını üzerine mayonez sıkarak protesto etmişler. Aslında ilginç olan burası değil, ilginç noktası şu ki; başbakan bu kişilerden şikayetçi olmamış.

Mayonezli tarifler

Mayonezin en temel malzemeleri yumurta sarısı, yağ ve sirke (veya limon) dir. Çeşitli yörelerde farklı baharat ve malzemeler ile mayonez yapılabilir.

Kaynakça

http://www.slate.com/blogs/browbeat/2013/12/27/mayonnaise_history_was_it_invented_by_the_french_or_the_spanish.html

http://hilobrow.com/2010/02/23/salsa-mahonesa-and-the-seven-years-war/

http://www.bonappetit.com/test-kitchen/ingredients/article/on-the-etymology-of-the-word-mayonnaise

http://merryfarmer.net/2012/01/a-history-of-mayonnaise/

http://www.dukesmayo.com/dukes-history.asp

http://www.foodhistory.com/foodnotes/leftovers/mayo/info/

http://whatscookingamerica.net/History/SauceHistory.htm

http://www.thenibble.com/reviews/main/cheese/eggs/mayonnaise-history.asp