Hıdırellez kutlamaları

Hıdırellez, Türk dünyasında kutlanan mevsimlik bayramlarımızdan biridir. Hıdrellez günü, Hızır ve İlyas peygamberlerin yer yüzünde buluştukları gün olduğu sayılarak kutlanmaktadır.

Milletlerin oluşmasında kültürlerin yeri ve önemi büyüktür. Kültürleri oluşturan önemli unsurların başında ise gelenek-görenek, töre, tören ve inançlar gelmektedir.

Gelenekler, tarihi kesin olarak tespit edilemeyen dönemlerden kalmadır. Neden, niçin, nasıl gibi sorular sorulmaksızın atadan oğula kalmıştır. Hukukun bile yetersiz kaldığı zamanlar olmuştur, ancak gelenekler milletleri ayakta tutmayı başarabilmiştir. Bu özellikleri ile millet bağını güçlendiren önemli unsurlardır gelenekler, Türk kültürü içinde canlılığını koruyan geleneklerden biri de “Hıdrellez”dir. Hıdrellez geleneği, bir bayram olarak bütün Türk milletinin topluca katıldığı, kutladığı, bir takım töreleri yerine getirdiği bir bahar bayramıdır. Oldukça eski bir devire inen bu kutlamalar,anadan kıza, babadan oğula günümüze kadar intikal etmiştir. Hıdrellez’den sonra yazın geldiği inancını yaşatan Türk toplumu, Hıdrellez’le birlikte artık karakışın geride kaldığını görmekte ve gelecek günlerin tabiatın canlandığı, yeşerdiği bahar ve yaz günleri olduğunu vurgulamaktadır. İşte böyle bir günü, bir dönüm noktasını “bahar bayramı” olarak bütün imkanlarıyla, duygularıyla, sevinciyle kutlamaya çalışmaktadır. Yüzyıllardır kültürümüz içinde var olan ve günümüzde de canlı bir şekilde hayatını devam ettiren Hıdrellez geleneği, halkın ortak ürünleri olan: maniler, ninniler, atasözleri, bilmeceler vb. ürünleri yanı sıra halk şairlerinin şiirlerine de yansımış, aşıkların tellerinde türkü, dillerinde koşma, semai ve destan olmuştur.

Yöreler arasında ufak tefek farklılıklar olsada hep aynı amaç doğrultusunda dilekler tululuyor.

6 mayıs sabah’ı ezan okunmadan hemen önceden işaretlenen karınca yuvasından alınan toprak, ev halkının para cüzdanına az miktarda konursa, o eve bolluk ve bereket gelirmiş.

– Evlenmek isteyen delikanlı, özel bir surette hazırlanmış tuzlu çöreği 5 Mayıs akşamı yiyerek gece uykusuna yatarsa, rüyasında evleneceği kızı görür. Aynı çörekten, evlenmek isteyen kızlar da yer rüyasında evleneceği erkek kıza su vererek yüzünü gösterirmiş.

– Hıdrellez günü için önceden ekmek pişirilir, bu ekmek parçalanmaz. Sofraya tam olarak konur. Tam ekmek ailenin bütünlüğünü simgeler.

– 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan akşam, soğanın yeşermiş yapraklarından ikisi aynı anda kopartılarak her biri için niyet tutulur. Hıdrellez günü bu yapraklardan hangisi daha çok uzarsa, o niyetin gerçekleşeceğine inanılır.

– Çocuğu olmayanlar, 5 Mayıs günü akşam ezanından sonra kutsal bilinen bir ağaca al- yeşil yazmalar bağlarlar. Sabah gün doğmadan bağlanana yazalar toplanır içinden bir tanesi akan suya dua edilerek bırakılır ve o sene içinde hamile kalınacağına inanılır.

– Çocuğu olmayan kadın, 5 Mayıs akşamı abdest alıp namaz kıldıktan sonra, bezden yaptığı bebeği, gül ağacının dibine koyarsa çocuğu olacağına inanlır.

– Hasta ve yaşlılar, 5 Mayıs akşamı yakılan ateş üzerinden atlarlarsa şifa bulurlar inancı hakimdir.

– Hıdrellezden birkaç gün önce kırlardan toplanan 41 çeşit çiçek, bir kapta su içine konur. Bu su, Hıdrellez günü hastalara şifa vermesi dileği ile içirilir.

_6 mayıs günü piknikte toplanan yeşillikler ile bulğur pılavı pişirilip ,yanında kuzu eti yemek şifa vereceğine inanılır.

– Eve bolluk, bereket gelsin diye 5 Mayıs akşamı namaz kılınıp dua edilir.

– 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan akşam, soyduğu elmayı, yastığının altına koyup yatan genç, gece rüyasında evleneceği kızı görür.

Hıdrellez Günü Uygulamaları

– Hıdrellez günü, güneş doğmadan kalkılır. Verilen bilgiye göre, geç kalkanlar, şafak vakti evleri dolaşan Hızır’dan nasiplenemezler.

– Hıdrellez sabahı, gün doğmadan bir kağıda yazılan dilek akarsuya atılırsa, o yıl gerçekleşir.

– Evlenme çağına gelen genç kız, Hıdrellez günü yaptığı tuzlu çöreğin yarısını yer, diğer yarısını da dam veya duvar üstüne bırakır. Kargalar, bu çöreği alıp hangi evin bacasına götürürlerse genç kız o eve, uzağa götürürlerse uzağa gelin gider.

-Kısmetinin açılmasını isteyen genç kız veya delikanlı, sabah namazından önce kıbleye bakan yedi çeşmeden su içerse, o yıl evlenirler ve kız ve erkeğin başında dua ile anahtar açılır.

– 6 Mayıs günü sabahı, gün doğmadan sokak kapısı sonuna kadar açılırsa, Hızır eve girer, bolluk bereket getirir.

– Soğan kabukları ile kaynatılan yumurta çocuklara yedirilirse, şifa kaynağı olur.

– Seher vakti, bir akarsu kenarında çamurdan ev yapılır, içerisine buğday doldurulursa, o yıl mahsul bol olur.

– Kadınlar, başlarına çimen yeşili başörtüsü bağlarlarsa, o yıl, bol yağmurlu ve bereketli olacagına inanılır.

– Yağ ve ayran yapılan yayıklar, yeşil dal ve yapraklarla süslenirse, o yayıkta yayılan mahsul bereketli olur.

– Hıdrellez günü gözlerine sürme çeken kızların, o yıl başları ağrımaz.

– Herhangi bir kaba su konularak etrafına kızlar oturtulur. İple bağlanan pamuk topağı iğneye takılıp suya atılır, pamuk topağı hangi kızın önünde durursa, o kız diğerlerinden önce kocaya varır.

– Komşular 5 mayıs günü, imece usulu çörek ,börek pişirirler,çarşıdan karışık yedi çeşit çerez alır 6 mayıs piknik gidilen yerde az az dağıtırlar.

.- 5 mayıs aksamı iki küçük kap içinde su+un hamur maysı tutulur,ekşi maya hazırlanır

– Türbelerde ve diğer kutsal yerlerde, gelir durumu iyi olanlar, fakirlere etlii pilav ve helva ziyafet verirler.

– Gül ağacının dakına kırmızı kese içinde bozuk para veya altın bağlanırsa, o yıl ürünler bol olur sıkıntı çekilmez.

– Ev sahibi olmak isteyenler, 5 mayıs aksamı üzeri gül ağacı dibine istedikleri evin resmini cizer veya küçük çakıllarla resim yapar sabah ezanı okunurken bozarsa duaları kabul olur.

-6 mayıs sabahı hamur mayalanır pişi kızartılır topluca tüketilirdi.
-6 mayıs gidilen piknikte kurulan salıncakla sallanılır sözde dert ve hastalıklardan kurtulacağı söylenirdi.

Annemmutfakta.tv olarak bir sosyal sorumluluk projelerimize bir yenisini ekledik

Oturduğumuz site yönetimden izin alarak tüm çocuklar hıdırelle ateşi ile tanıştırdık ve ne için bu ateşin yakıldığı ve neden kutlandığını anlattık.Tek tek sıra ile ateş üzerinden atladık dileklerimiz tuttuk. Bazı site sakinlerimizi rahatsız etsek de özür dileyerek, çocuklarımza gelenek, görenek ve adetlerimizi yaşatmaya çalıştık.

Hepimiz sitemizdeki gül dallarına kırmızı torbalar astık. Akşam ise hamur mayaladım. Ertesi gün 6 mayısta aksam üstü aynı ekip  ile piknik yapak için karar aldık,herkes kendi yiyeceğini getirecek ve eğleneceğiz.

Biz annemmutfakta.tv olarak onlar bir başka süpriz yapacağımı söyledim ama ne olduğunu açıklamadım.Yine kek istediler benden çok sevmişler kakaolu kekimi:))).

Bu aksam, varlık ve yokluk mayası hazırlayacağım. Ertesi gün, hazırladığım mayanın hangisi kabarırsa, hıdırellez pişi yapacağıma yarın pikniğe katılan çocuklarla  ve site sakinleri beraber  olacak günün devamını kutlamış olacagız.

İnanıyorum bu kutlamayı hiç unutmayacaklar ve güzel bir anı olarak hatıralarında kalacak. Belki bir ikisi “hıdırellezi  biliyorum” diye evlatlarına anlatacak, araştıracak belki oda kültür değerlerimiz devamlılığa sahip çıkacaktır.

Yoruldum ama mutluyum. Son iki gündür faydalı işlere imza attık. Allah sağlık versin yine kültür değerlerimiz için hizmet etmeye devam edelim.