Gelveri ekmeği Güzelyurt Aksaray

Adını Güzelyurt’un eski adı olan “Gelveri”den almış olan yöresel ekmek ortası delik olan fırın taşı döşeli fırında pişiriliyor. 15 günde bir mahalle fırını yakılır ve 2 gün boyunca mahalledeki aileler ekmeklerini pişirirmiş. Ekmekler bitince isteyen fırına börek de sürerlermiş. Şimdilerde ise gelveri ekmeğini evinde fırını olan az sayıda aile pişiriyor.

Eskiden her mahallenin ortak kullanılan bir fırını varmış. Aileler kalabalık ve imkanların kısıtlı olmasından dolayı her işte olduğu gibi mahalle fırınlarının yakılmasında da  imece usulü yardımlaşılırmış. Şimdilerde 40-50 yaşlardaki nesil imece, birlikte yardımlaşarak iş yapılmasını hatırlıyorlar. Ancak günümüzde bunun çok azaldığını ve yeni neslin tanık olamadığını da üzülerek belirtiyorlar. Mahalle fırınında taban taşı, yöreye özgü çıkartılan özel bir taştan, taş ustaları tarafından yapılırmış. Tek taş kullanılırsa taşın yüksekliği 8 cm olması gerekliymiş, bazı durumlarda iki taşın kullanıldığı da olurmuş. Taban taşının ortası deliktir. Fırının altındaki bölmeye “cehennimlik” ismi verilmiş. Taban taşının ısınması için cehennemlikte ateş yakıldığı için bu adı almış olsa gerek! Taban taşı beyaz rengi aldığı zaman hamur sürme ısısına ulaştığı anlaşılır, ıslak bezle silinir hazırlanır. Ekmeklerin üzeri isli olmaması için bezle silinme işlemi önemli. Mayalı hamurun üzerine isteyen aileler yoğurt, yumurta, susam, çörek otundan oluşan zer sürüyorlar. Fırın taşının ortasındaki delik gibi ekmek hamurunun da ortası, ekmeğin kabarmaması için deliniyor.

Fırından çıkan sıcak Gelveri ekmeğinin ortasına, taze tereyağı ve çökelek peyniri koyarak yemenin de tadına doyum olmuyor…